Atriyal fibrilasyon (AF), en sık gözlenen ritm bozukluğudur. Birçok yapısal kalp hastalığında gözlenebildiği gibi endokrin hastalıklar başta olmak üzere birçok sistemik hastalığın seyrinde de gelişebilmektedir. Ayrıca sağlıklı bireyler de de bu ritm bozukluğu gelişebilmektedir (idiyopatik AF – lone AF).
Atriyal fibrilasyonun prevalansı incelenen topluma bağlı olarak önemli değişiklikler göstermektedir. Özellikle yaşlı ya da yapısal kalp hastalığı olan kişiler değerlendirildiğinde oldukça yüksek sıklıkta AF’ye rastlanmaktadır. İnfantlar, çocuklar ve sağlıklı genç erişkinlerde AF oldukça nadirdir. Ancak 70 yaş üstü popülasyonda sıklığı %10’a kadar çıkmaktadır.
Diğer birçok reentran taşikardiler gibi AF da atriyal erken vurularla başlar. Bu erken vuruların yaklaşık %90’ı pulmoner venlerden köken alır. Nadir durumlarda ise AF, atriyal flatter, atriyal taşikardi ya da paroksismal supraventriküler taşikardi gibi ritmlerin dejenerasyonu ile başlar.
İDİYOPATİK AF (LONE AF)
Paroksismal ya da persistan AF’li bazı hastalarda altta yatan herhangi bir sistemik ya da kardiyak patoloji saptanamaz (İdiyopatik AF). İncelenen hasta grubuna bağlı olarak değişmekle birlikte kronik AF’li hastaların %15 – 30’unu ve paroksismal AF’li hastaların %25 – 45’ini bu hastalar oluşturmaktadır. Atak ididyopatik AF’li hastalarda genellikle uyku, egzersiz, alkol alımı ve yemek yeme gibi bazı aktiviteler tarafından tetiklenmektedir. Hem sempatik hem parasempatik sinir sistemi aktivasyonunun idiyopatik AF gelişimine neden olabileceği bilinmektedir.
YAPISAL KALP HASTALIKLARI
Birçok yapısal kalp hastalığı sağ ya da sol atriyum içi basıncı ya da duvar gerilimini arttırarak atriyumlarda AF gelişimni kolaylaştırabilecek yapısal ve elektrofizyolojik değişikliğe yol açar. Bu hastalıklardan hipertansiyon ve koroner arter hastalığı en sık gözlenenlerdir.
Hipertansif Kalp Hastalığı
Hipertansiyon varlığı, AF riskini 1.42 kat arttırır. Hipertansiyonun toplum içindeki yüksek prevalansı gözönüne alındığında bu risk artışının çok önemli sayıda Af olgusuna neden olduğu anlaşılmaktadır.
Koroner Arter Hastalığı
Akut miyokard infarktüsü seyrinde % 6 – 10 hastada geçici atriyal fibrilasyon atakları gözlenir. Kronik koroner arter hastalığı ve kalp yetersizliği olan olgularda da AF sıklığı belirgin olarak artmıştır. Ancak komplikasyonsuz seyreden ve sol ventrikl fonksiyonlarının korunmuş olduğu koroner arter hastalarında AF sıklığı belirgin olarak artmış değildir.
Kapak Hastalıkları
Kapak hastalaıkları seyrinde AF’nin en sık olarak izlendiği hastalıklardır. Bu hastalıklarda AF riski tutulan kapağa ve oluşan hemodinamik bozukluğun şiddetine bağlı olarak değişmektedir. İzole mitral darlıklı hastaların yarısına yakınında AF gözlenirken, kalp yetersizliği olmayan aort darlıklı hastalarda bu oran %2 civarındadır. Mitral darlık, mitral yetmezlik ve triküspid yetmezliğinin birlikte bulunduğu durumlarda ise %70’lerin üzerine çıkmaktadır.
Kalp Yetersizliği
kalp yetersizlikli hastaların %10 – 30’unda AF mevcuttur. Sinüs ritminde olan kalp yetersizlikli hastalarda 2 yıl içinde AF gelişme riski kalp yetersizliği olmayan bireylere göre erkeklerde 4.5 kadınlarda 4.9 kat artmıştır. Son yıllarda koroner arter hastalığı tedavisindeki gelişmeler, kalp hastalarının daha uzun yaşamasına, ancak beraberinde kalp yetersizlikli ve AF’li hasta popülasyonunda önemli bir artışa neden olmuştur.
Hipertrofik Kardiyomiyopati
Hipertrofik kardiyomiyopatili hastaların %10 – 28’inde AF vardır. Atriyal fibrilasyon, diyastolik fonksiyon bozukluğunun ön planda olduğu bu hastalarda önemli hemodinamik bozukluklara yol açabilir. Bazı çalışmalarda, hipertrofik kardiyomiyopatiye eşlik eden AF’nin mortaliteyi arttırdığı saptanmıştır.
Dilate Kardiyomiyopati
Dilate kardiyomiyopati de de AF sıklığı artmıştır. Bu hastalarda AF riski, sol ventrikül sistolik fonksiyon bozukluğunun derecesi ile yakın ilişkilidir.
Konjenital Kalp Hastalıkları
Atriyal septal defektli erişkin hastaların yaklaşık %20’sinde AF mevcuttur. Özellikle Ebstein anomalisi, patent ductus arteriosus gibi atriyumları etkileyen anomaliler ile ventrikül septal defekt, Fallot tetralojisi, pulmoner stenoz ya da büyük arterlerin transpozisyonu için yapılan cerrahilerin sonrasında da AF sık olarak gelişmektedir.
Diğer Kardiyopulmoner Hastalıklar
- Pulmoner emboli
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
- Miyokardit
- Perikardit
- Obstrüktif uyku apnesi
Obesite
Vücut kitle indeksi 30 kg/m2 ya da üzerinde olan hastalarda AF riski artmıştır.
Hipertiroidi
Hipertiroid hastalarda AF %10 oranında gözlenir. Bu risk özellikle ileri yaşlardaki hastalarda çok belirgin olarak artmıştır. Hipertiroid erkeklerde AF gelişme riski kadınlardan daha yüksektir. Bu hastalıktaki artmış sempatik aktivitenin AF gelişiminden sorumlu olduğu düşünülmektedir. Subklinik hipertiroidisi olan hastalarda da AF riski kontrollere göre 5 kat artmıştır. Hastalar tedavi ile ötiroid hale geldikten 6 – 8 hafta sonra genellikle spontan olarak sinüs ritmine dönerler. Bu süre geçtikten sonra hala sinüs ritmine dönmeyen hastalarda kardiyoversiyon gerekebilir.
Cerrahi
Koroner bypass ya da kapak cerrahisi sonrası hastaların yaklaşık 1/3’ünde AF gelişir. Majör kalp dıı cerrahi sonrasında da AF gelişebileceği bildirilmektedir.
Otonom Sinir Sistemi
hem sempatik, hem parasempatik sinir sistemi, atriyal dokuda refrakter periyodların kısalmasına neden olarak AF’ye zemin hazırlar.
Diğer Ritm Bozuklukları
Atriyal flatter, atriyal taşikardi ve AF, birbirlerine dönüşebilen ritm bozukluklarıdır. Ayrıca paroksismal supraventriküler taşikardiler de AF’yi tetikleyebilir.
Diyet
Yüksek miktarda alkol alımını takiben AF gelişebilir. Bu durum ‘holiday heart’ sendromu olarak adlandırılır. Fazla kahve ve çay içilmesi de AF’yi tetikleyebilir.
Genetik Faktörler
Atriyal fibrilasyonun genetik geçişi oldukça karmaşıktır ve muhtemeen poligenik özellikler gösterir. Ancak son yıllarda AF’ye neden olan ve genetik olarak aktarılan bazı genler de izole edilmiştir.
